نہر والا پل
قمر ہن کوئی بچہ نیں ریا سی۔ ایس راہ تے  آندیاں جاندیاں اوھدی عمر پجا وریاں توں وی کجھ اتے ٹپ گئی سی۔ وددی ہوئی عمر دے نال نال اوہدے دماغ وچ  اٹھن والیاں سوالاں دی تعداد وی وددی گئی سی۔ اج پھر او نہروں آر تے پار کرنے والے پرانے انگریز طور دے بنے ہوئے پل تے آ بیٹھا سی جیھڑا ہمیشہ ہی اودے لیی کوئی نواں یا پرانا سوال کھڑا کیتی رکھدا سی۔ پل گلا ہاسی دے پھل وانگ وچکاروں تنگ تے دوواں بنیوں کھلا ڈھلا سی تاں جے ایدے اتوں ننگن والیاں گڈیاں،جناور تے جی آسانی نال مڈ کے گذر سکن۔ ایس پل دی عمر میرے گویڈ اندر کوئی سو سال تے ہووے گی۔ پل ھالے وی پکے پیریں کھلوتا سی تے اوندیاں جاوندیاں اکا دکا راھیاں نوں اپنا سر متھا خوش دلی نال پیش کردہ سی۔
ایس ادھی صدی دے پینڈے نے اوھنا دی دوستی وچ انچ برابر وی فرق نیں ویکھیا سی۔ پنڈوں کھیت تے کیھتوں پنڈ آوندیاں جاندیاں اوناں دوواں دی ملاقات اک معمول دی گل سی۔ قمر پل دے کنڈے تے بیھ کے اپنے دل دا حال احوال کہہ دیندا تے پل دے دل دی گل وی سن لیندا۔
بٹوارے ویلے قمر دے وڈے چڑدے  پنجابوں آئے سن تے دسدے سن پئ اوھدر وی نہر اوھناں دے پنڈ تے کھیتاں وچوں ننگدی سی۔ او ایس حقیقت توں بالکل بے خبر سن پئی کجھ سالاں اندر نہراں تے دریا وی ایس ونڈ دی سیاست  دا شکار ہو جان گے۔ قمر دی عمر اوھدوں دو ورے سی جیدوں اوہنے پہلی وار اپنے پیو دے موڈیاں تے بیھ کے ایس نہر نوں پار کیتا سی ، پر اوس نوں اے گل زرا وی یاد نیں۔  اوہنے جدوں دی سرت سنبھالی سی نہر نوں سنسان، غیر آباد تے چڑھدے توں لیندے ولے جاندی اک ڈونگی لکیر وانگ ای ویکھیا سی۔ نہر اندر پانی دے بجائے کانے، ککھ، اک، تے ببول دیاں کنڈیاں والیاں جھاڑیاں دے سوا کجھ وی نیں سی۔  نہر دے دوواں کنڈیاں آتے اچیاں لمیاں ٹالیاں، پپلاں تے پھل نال چکے ھوے توت دے درختان دے بجائے ٹاویاں ٹاویاں جھاڑی نما بیریاں تے پہاڑی کیکراں ھی رھ گئیاں سن۔  اوھدے ٹڈھ اندر گیدڑاں تے سئیاں دیاں کھواں ای پچھے بچیاں سن۔ اوس نہر دا پانی پی کے جوان ہوں والے امباں دے باغاں دے ہن گالڑ پٹواری سن۔ اوھدے پانی کاروں سونا اگلن والیاں زمیناں ٹولاں دا کوڑا پانی پی پی کے تھور زدہ ہون تے مجبور سن۔ سمے دے نال نال زمیناں وچ سایا دیں والیاں ٹالیاں تے دیسی ککراں کدے دیاں آریاں دی نذر ھو چکیاں سن۔  ایس نہر دا ٹھنڈا تے مٹھا پانی پین والیاں مجھاں تے گاواں ہن چھپڑاں تے گندے نالیاں دا پانی پین تے مجبور سن۔  پر لکیروں پار جھتوں پجا ورے پہلوں ایدا گاٹا کٹیا گیا سی اج وی اے نہر اوتھوں کسے مٹیار دے سینے وانگ چھلاں ماردی پئی سی تے فصلاں کسے ہیر دے لہرئے دوپٹے وانگ لہلہاندیاں پئیاں سن۔
نہر دا اے پل اج وی ایس نہر تے ایس علاقے دی زمیناں دی حق تلفی دے مقدمے دی فائل بغل وچ رکھی کھڑا اے۔ قمر جد پچھے مڑ کے ویکھدا اے تے اوہنوں او ویلے یاد آوندے نیں جدوں اس دیاں زمیناں تے فصلاں دی ریل پیل سی۔ جدوں کماد تے ویلنے دن رات وگدے سن۔ جیدوں کنک دا گھا تے پھلیاں دی بہار ھندی سی۔ جدوں ھل پنجالی تے بلداں دیاں گلاں وج کنگھرواں دی چھنکار دوروں ای سنائی دیندی سی۔  پر ہن او رونقاں اک سفنے توں ود نیں سن۔ نہ او بزرگ رہے تے نا او رونقاں، نہ آؤ پانی رہے تے نہ آؤ فصلاں، نہ آؤ درخت رہے سی تے نہ او چھاواں۔ شکر دوپہر تے وگدی لو وچ قمر تپدی تے لوسدی زمین اتے کلے رکھ وانگ اپنی
جند نوں تکا دے ریا سی۔
قمر نے میٹرک تک تعلیم اپنے پنڈ دے سکول اندروں ای حاصل کیتی سی۔ اوھنے جیڈے تاریخ، نظریہ پاکستان تے قیام پاکستان دے مقصد دے سبق سکولے پڑھے سن؛ ایس ملک دے حکمراناں دی لٹ مار تے عیاشیاں ویکھ کے اس دا یقین اوس توں پوری طراں آٹھ چکیا سی۔ ھر قسم دے حکمراناں نے ناں تے اسلام دا لیا پر ھمیش اپنا ٹیڈھ ہی اگے رکھیا۔ جینا نوں بندوقوں سرحداں دی حفاظت واسطے مل لے کے دتیاں سی اوناں  نے الٹا، لے کے دین والیاں تے ای تان لیاں۔ نتیجہ اے  نکلیا کی نا تے او ملک چلا سکے تے نہ ملک بچا سکے۔
سیاست تے اقتدار دی باندر وند قمر دا مسئلہ نئی اے۔ قمر تے ایس نہر والے پل دا اصل مسئلہ زمیناں دی او تے سی جیڈی ہن ادھی صدی توں وی ٹپ گئی سی۔ دوویں آج پنج دریاواں دی دھرتی تے راوی تے بیاس دے پانیاں دے وچکار  تیئاے سن۔ دوناں دا بڑا سدا جیا سوال سی پئی لکیر تے انساناں وچکار کھچی گئ سی؛ پر قدرت نوں کون تقسیم کر سکدا اے۔ پکھیرواں تے جانوراں تے کون پابندی لا سکدا اے۔ دریاواں دا پانی کوئی کنج روک سکتا اے۔ ایس پانی دا سودا کرنے والے نوں اسیں تے کرسی تے نیں بٹھیا سی اوہ تے ایس ملک دا نا جائز حکمران سی۔ افسوس لکیر دے دوواں پاسیاں دے حکمراناں دی مت تے چادر پے گئی سی۔ انہاں دی کھوپڑی اے گل سمجھن تو قاصر رھی پئی قدرت نے لکیر دے دوواں پاسے ول دی زمیناں دے لئی اپنے خزانے اندروں پانی دا پہلے ای پورا پورا انتظام کیتا ھویا سی۔ پھر دریاواں دی وند کرن دی کی لوڈ سی۔
قمر دے ایس سوال دا آج تک کسے کول وی کوئی تسلی بخش جواب نیں اے۔ اج جتھے لوگ زر تے زمین دیاں مقدمیاں نوں لے کے دادے توں پوتے تک دا سفر کر چکے نیں؛ اوتھے نہر والے ایس پل دے پانی دا اے مقدمہ وی انشااللہ چلدا رہے گا۔ قمر دی زندگی وچ وی تے اوھدے مرنوں بعد بھی۔  اے زمیں پیاسی ضرور اے پر ایدی کوکھ ہالے بانجھ نیں ھوئی پئی اک نواں قمر پیدا نہ کر سکے، جیڈا ایس پل دا اے مقدمہ آگے ودا سکے۔